Tuz Nedir, Nasıl Üretilir?

Tuz, yiyeceklerin tatlandırılmasında kullanılan, yiyeceklerin saklanmasından kullanılan, su ile temasta eriyen ve kokusu olmayan billursu bir sudur. Bir asit içinde bulunan hidrojenin yerini bazın alması ile oluşmakta olan Sodyum klorürdür. Sofrada kullanılmakta olan tuz Sodyum klorürdür ve NaCl sembolü ile bilinmektedir. Tuzda var olan birleşimin temel prensibi baz ve asittir, sofrada kullanılmakta olan tuz içinde sadece Na ve Cl bulunmamaktadır. Kalsiyum, magnezyum ve potasyumda içeriğinde bulunmaktadır.

Sofralarda kullanılmakta olan tuz, kurumuş olan deniz iç yatak kısımlarında, deniz içinde çözülmüş durumda ve doğada bulunmaktadır. Kurumamış olan tuz göllerimizin içinde; Lut Gölü ve Tuz Gölü bulunmaktadır. T

Tuz Nasıl Üretilir?

Tuz üretimi oldukça kolay ve basit bir yöntem ile yapılmaktadır, tuz elde etmekte en sık kullanılan ve en basit olan yöntem; tuzla ismi verilmiş olan göletlerde bulunan tuzlu suyun buharlaştırılmasıdır. Buharlaştırma genelde sıcak ve kurak olan bölgelerde yapılır.

Kaya tuzlarında tuz elde edilmektedir, kaya tuzu içermiş olduğu safsızlıklara bağlı şekilde; kahverengi, pembe, turuncu, sarı, grimsi, beyaz ve saydam olabilmektedir. Kaya tuzları yer altında bulunan galerilerde parça şeklinde çıkartılmaktadır, buralarda bulunan kaya tuzlarında safsızlıklar fazla durumda ise açılacak olan sondaj kuyularına sıcak su gönderilme yöntemi kullanılarak dışarı çıkartılır. Sıcak su ile birleşen tuz bulamaç şeklinde dışarıya çıkartılmaktadır. Çıkartılan bulamaçların kristalleşmesi adına vakum ya da tava yöntemlerinden yararlanılır.

Vakum Yöntem

Vakum yönteminde tuzlu sular vakum pompalarının yardımları ile buharlaştırılmaktadır.

Tava Yöntemi

Tahta bir kabın içinde dinlendirilmeye bırakılan tuzlu suyun içine magnezyum sülfatı çöktürmek adına belli bir miktarda kireç katılmaktadır. Bu kirecin katılmasından sonra tava olarak adlandırılan ve buharlaşmasına olanak sağlayan kabın içine gönderilmektedir. Bu kabın ısıtılması ile içinde bulunan magnezyum sülfat’ta çökme olur ve çöken tuz alınır. Alınmış olan tuz tahtadan yapılmış olan ve tava üstüne yerleştirilen davlumbaza serilmektedir. Bu tuzun kalan suyu tavanın içine akar ve tuz kurur.

Tuzun Tarihçesi

Ortaçağdaki en önemli ticaret kaynaklarından bir tanesi olan tuz gereksinimleri o dönemlerde; Atlas okyanusu kıyılarından, Setubal bölgesinden, Narbonne, Venedik, Peccais, Comacchio ve Akdeniz kentlerinden karşılanmaktaydı. Ülkemizde ise İzmir Çamaltı tuzlasından gerekli olan ihtiyaçlar karşılanmaktaydı. 1863 yılında tuzun ilkel yöntemler işle çıkarılma işi İtalyanların modernleştirmesi ile kenara bırakılmıştır.1912 yılında devletleştirilen tuz çıkarılma işlemi Maliye Bakanlığı’na devredilmiştir, 1933 yılında da Tekel Bakanlığı’na devredilmiştir.

Bazı kaynaklarda tuzun geçmişin Mısırlılara kadar dayandığı yazmaktadır, mısırlılar özellikle balık ve eti tuz ile saklamışlardır. Balığın tuz içinde saklanmasına dair en eski olan bilgi ise, Çin belgelerinde mevcuttur. Mısır mezarlarında ise tuzlanmış şekilde et ve balıketleri bulunmuştur. Mısırlılar konusunda yapılan araştırmalara göre Nil Deltasından deniz suyunu buharlaştırma işlemi ile tuz elde ettikleri ortaya çıkmıştır.

Tuzun Kullanıldığı Yerler